Czas trwania wystawy: 27 stycznia – 27 lutego 2017
W pamięci wielu miłośników książki i kolekcjonerów ekslibrisów, rok 2016 jawi się jako ważna rocznica powstania pierwszego datowanego polskiego ekslibrisu wykonanego dla biskupa włocławskiego Macieja Drzewickiego, późniejszego prymasa Polski, kanclerza wielkiego koronnego, absolwenta Akademii Krakowskiej, humanisty.
Z tej okazji proponujemy wystawę pt. „Z ekslibrisem przez stulecia” z kolekcji Zygmunta Gontarza, która prowadzi nas przez pięć wieków polskiego księgoznaku, przywołuje właścicieli i twórców małej grafiki książkowej oraz zaprasza w intelektualną podróż po kartach miniaturowej grafiki.
Chociaż w środowisku bibliofilów i kolekcjonerów od kilku lat dyskutowano o zbliżającym się jubileuszu, instytucje kultury oraz biblioteki gromadzące ekslibrisy najwyraźniej unikały tematu rocznicy. Księgoznaki, stanowiące świadectwo naszego przywiązania do ksiąg, a także wielowiekowej tradycji zdobienia ekslibrisem zbiorów bibliotecznych i gromadzenia dla potomnych małej grafiki książkowej, możemy dziś podziwiać na wystawie wyłącznie dzięki determinacji wąskiego grona przyjaciół ekslibrisu.
W pięciowiekowej tradycji znakowania ksiąg ekslibrisem Polska zajmuje w Europie poczesne miejsce, które zapewniły jej liczne i bogate księgozbiory oraz bibliofilskie pasje ludzi epoki renesansu.
Ekslibris pojawił się w naszym kraju wraz z drukowaną księgą tuż po Bawarii (1470 r.) i Szwajcarii (1498 r.). Na europejskie salony grafiki ekslibrisowej wprowadził nas najstarszy datowany polski księgoznak wydrukowany w 1516 roku w wiedeńskiej oficynie Hieronima Wietora dla biskupa Macieja Drzewickiego – bibliofila, dyplomaty, ucznia Kallimacha.
Zygmunt Gontarz – emerytowany profesor, który całe swoje życie zawodowe związał z Politechniką Warszawską.
W 1969 roku ukończył tam studia chemiczne, a następnie przechodził przez wszystkie etapy zawodu nauczyciela akademickiego: od asystenta do profesora. Posiada niezwykle cenną kolekcję ekslibrisów, którą chętnie prezentuje na wystawach.
Z Warszawską Galerią Ekslibrisu związany jest od samego początku jej istnienia.
Druga część wystawy to 35 ekslibrisów zaprojektowanych i wykonanych przez uczniów Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. Młodzież wzięła udział w konkursie szkolnym „Mój ekslibris” zorganizowanym przez bibliotekę szkolną z okazji 500.lecia polskiego ekslibrisu. Celem konkursu było przybliżenie historii ekslibrisu i technik graficznych, rozbudzenie wrażliwości młodzieży na piękno tej małej sztuki graficznej, zachęcenie do dbania o swój księgozbiór. Uczniowie z entuzjazmem zaangażowali się w projekt, pokazali swoje talenty plastyczne, mierząc się z trudną sztuką linorytu – „Odpadły mi części, musiałam przyklejaćna kropelkę, a w użyciu (oprócz dłutek) były cążki i skalpel” – tak wspomina swoje zmagania Ola.
Konkurs „Mój ekslibris” otrzymał Warszawską Nagrodę Edukacji Kulturalnej za rok 2016 (szkoły ponadgimnazjalne – III miejsce).
